8. นกุลสูตร

[138] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ เภสกลา-
มิคทายวัน แขวงเมืองสุงสุมารคีระ แคว้นภัคคชนบท ครั้งนั้นแล
คหปตานีชื่อนกุลมารดาเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ
ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสว่า ดูก่อนกุลมารดา มาตุคามประกอบ
ด้วยธรรม 8 ประการนี้ เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหาย
แห่งเทวดาเหล่ามนาปกายิกา ธรรม 8 ประการเป็นไฉน ดูก่อน
กุลมารดา มาตุคามในโลกนี้ ที่มารดาบิดามุ่งประโยชน์ แสวงหา
ความเกื้อกูล อนุเคราะห์ เอื้อเอ็นดู ย่อมยกให้แก่ชายได้เป็นสามี
สำหรับชายนั้น เธอต้องตื่นก่อน นอนภายหลัง คอยฟังรับใช้
ประพฤติให้ถูกใจ กล่าวถ้อยคำเป็นที่รัก ฯลฯ เป็นผู้มีการบริจาค
มีใจปราศจากมลทิน คือ ความตระหนี่ อยู่ครองเรือน มีจาคะอัน
ปล่อยแล้ว มีฝ่ามืออันชุม ยินดีในการสละ ควรแก่การขอ ยินดี
ในการจำแนกทาน ดูก่อนนกุลมารดา มาตุคามประกอบด้วยธรรม 8
ประการนี้แล เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายของเทวดาเหล่า
มนาปกายิกา.
สุภาพสตรีผู้มีปรีชา ย่อมไม่ดูหมิ่นสามี
ผู้หมั่นเพียรขวนขวายอยู่เป็นนิตย์ เลี้ยงตนอยู่ทุก
เมื่อ ให้ความปรารถนาทั้งปวง ไม่ยังสามีให้ขุ่น
เคือง ด้วยถ้อยคำแสดงความหึงหวง และย่อม

บูชาผู้ที่เคารพทั้งปวงของสามี เป็นผู้ขยันไม่เกียจ
คร้าน สงเคราะห์คนข้างเคียงของสามี ประพฤติ
เป็นที่พอใจของสามี รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้
นารีใดย่อมประพฤติตามความชอบใจของสามี
อย่างนี้ นารีนั้นย่อมเข้าถึงความเป็นเทวดา เหล่า
มนาปกายิกา.
จบ นกุลสูตรที่ 8

9. ปฐมอิธโลกสูตร

[139] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ ปราสาท
ของมิคารมารดา ในบุพพาราม ใกล้กรุงสาวัตถี ครั้งนั้นแล นาง-
วิสาขามิคารมารดาเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ
ถวายบังคมแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้า
ได้ตรัสกะนางวิสาขามิคารมารดาว่า ดูก่อนนางวิสาขา มาตุคามผู้
ประกอบด้วยธรรม 4 ประการ ชื่อว่าเป็นผู้ปฏิบัติเพื่อชัยชนะใน
โลกนี้ ชื่อว่าปรารภโลกนี้แล้ว ธรรม 4 ประการเป็นไฉน ดูก่อน
วิสาขา มาตุคามในโลกนี้ เป็นผู้จัดการงานดี 1 สงเคราะห์คน
ข้างเคียงของสามีดี 1 ประพฤติเป็นที่พอใจสามี 1 รักษาทรัพย์ที่
สามีหามาได้ 1 ดูก่อนวิสาขา มาตุคามเป็นผู้จัดการงานดีอย่างไร
ดูก่อนวิสาขา มาตุคามในโลกนี้ เป็นคนขยัน ไม่เกียจคร้านในการ
งานภายในบ้านของสามี คือ การทำผ้าขนสัตว์หรือการทำผ้าฝ้าย
ประกอบด้วยปัญญาเครื่องพิจารณาอันเป็นอุบายในการงานนั้น
อาจทำ อาจจัดได้ ดูก่อนวิสาขา มาตุคามเป็นผู้จัดการงานดี อย่างนี้แล.
ดูก่อนวิสาขา มาตุคามเป็นผู้สงเคราะห์คนข้างเคียงของ
สามีอย่างไร ดูก่อนวิสาขา มาตุคามในโลกนี้ ย่อมรู้การงาน
ที่อันโตชนภายในบ้านของสามี คือ ทาส คนใช้หรือกรรมกร
ทำแล้วว่าทำแล้ว ที่ยังไม่ได้ทำว่ายังไม่ได้ทำ รู้คนที่ป่วยไข้ว่า
ขึ้นหรือทรุดลง และแบ่งของเคี้ยวของบริโภคให้ตามเหตุที่ควร